Hoạt động của CCS

Hệ thống điều khiển xe chạy tự động (Cruise Control System – CCS), tự động điều khiển góc mở bướm ga cho để cho xe chạy ở tốc độ đặt trước của người lái. Do đó, người lái không cần phải nhấn bàn đạp ga. Bài viết dưới đây sẽ tìm hiểu về hoạt động của CCS.

Hoạt động của CCS

Hoạt động của CCS
Hoạt động của CCS

Hệ thống CCS bao gồm: Cảm biến tốc độ xe, các công tắc, bộ chấp hành và bộ vi xử lý (bộ CCS ECU điều khiển chạy tự động). Bộ điều khiển sẽ nhận tín hiệu từ công tắc điều khiển chính, bộ cảm biến tốc độ và công tắc thẳng. Nếu hệ thống đang sử dụng bộ cảm biến vị trí cụm trợ lực hoặc vị trí cánh bướm ga, tín hiệu của nó sẽ được gởi đến bộ điều khiển. Một mạch điện đồng hồ sẽ thay đổi tín hiệu xung trên km thành tín hiệu xung trên giây – Hz (biến đổi A/D). Mạch tích hợp bộ kích thích và lôgic (IC) được chia làm 2 mạch điện: một mạch sẽ lưu trữ tần số được thiết đặt, mạch khác sẽ giám sát tần số của bộ cảm biến tốc độ. Hai tần số này sẽ được so sánh với nhau bằng bộ điều khiển. Nếu tìm thấy sự khác nhau giữa 2 tần số, ECU gởi tín hiệu điều khiển đến cơ cấu chấp hành để điều chỉnh vị trí cánh bướm ga duy trì tốc độ ô tô ở giá trị thiết đặt.

Có hai loại cơ cấu chấp hành: Loại dẫn động chân không và loại môtơ bước, ngày nay chủ yếu là dùng loại chân không, tuy nhiên xu hướng tương lai sẽ sử dụng nhiều loại mô tơ để điều khiển tốc độ xe chính xác hơn.

Hệ thống CCS dẫn động bằng chân không
Hệ thống CCS dẫn động bằng chân không
Hệ thống CCS dẫn động bằng mô tơ bước
Hệ thống CCS dẫn động bằng mô tơ bước

Nguyên lý điều khiển

Sơ đồ nguyên lý

Hệ thống CCS hoạt động theo nguyên lý điều khiển hồi tiếp (Close-loop control), sơ đồ nguyên lý thể hiện như sau:

Sơ đồ điều khiển CCS
Sơ đồ điều khiển CCS

Tín hiệu đầu vào chính yếu là tốc độ theo ý muốn của người lái và tốc độ thực của xe. Các tín hiệu quan trọng khác là sự điều chỉnh Faster-accel/Slower-coast của người lái, Resume, On/Off, công tắc phanh, và tín hiệu điều khiển động cơ. Tín hiệu đầu ra chủ yếu là trị số của bộ trợ lực điều khiển bướm ga, đèn báo ON của CCS, những chỉ báo phục vụ bảo dưỡng và những thông tin gửi về bộ lưu trữ phục vụ chẩn đoán hư hỏng.

Sơ đồ mạch

Sơ đồ mạch điện hệ thống CCS trên xe Toyota Cressida
Sơ đồ mạch điện hệ thống CCS trên xe Toyota Cressida

Tín hiệu đầu vào

Cảm biến tốc độ là bộ phận chính yếu nhất của hệ thống, bởi vì bộ CCS ECU đo đạt tốc độ xe từ bộ cảm biến tốc độ trong phạm vi 1/32 (m/h). Mọi dây cáp của đồng hồ tốc độ hay sự dao động đều gây sai lệch trong tính toán tốc độ. Sự sai lệch trong tính toán tốc độ có thể được giảm thiểu bằng chu kỳ đo đạt. Cảm biến tốc độ dẫn động cho Microcontroller’s Timer Input Capture Line hay Interrupt Line bên ngoài. Bộ ECU sẽ tính toán tốc độ xe từ tần số của tín hiệu, bộ cảm biến và từ cơ sở thời gian bên trong ECU. Trị số tốc độ của xe sẽ được cập nhật liên tục và được lưu trữ trong bộ nhớ RAM và được xử lý bởi chương trình điều khiển tốc độ cơ sở. Thông thường bộ cảm biển tốc độ là một máy phát xoay chiều đơn giản được bố trí ở hộp số hay cáp truyền động đồng hồ tốc độ. Máy phát xoay chiều này tạo ra một điện áp xoay chiều với tần số tỉ lệ với cảm biến tốc độ vòng và tốc độ của xe. Cảm biến quang học tại đầu đông hồ tốc độ cũng có thể được sử dụng. Thông thường cảm biến tốc độ tạo ra một số xung hay chu kỳ trên mỗi Km. Cùng với việc sử dụng phanh chống trượt ABS ngày càng nhiều, trị số cảm biến bổ sung có thể nhận được từ bộ cảm biến tốc độ đặt tại bộ ABS tại bánh xe. Dữ liệu về tốc độ từ hệ thống ABS có thể thu được thông qua mang MUX.

Tín hiệu đầu vào của hệ thống CCS có thể là từ mỗi công tắc do người lái thiết đặt hoặc nhiều tín hiệu Analog khác được chuyển đổi thành tín hiệu đầu vào dạng Digital. Ngoài ra còn các thông số khác cũng được tham chiếu đến, đó là cảm biến vị trí bướm ga, tình trạng của ly hợp hay hệ thống truyền lực. Các tín hiệu đầu vào khác sử dụng trong hệ thống CCS là vị trí bướm ga, hộp số, bộ ly hợp, tình trạng bộ A/C, chẩn đoán bộ chấp hành, tình trạng động cơ… những tín hiệu này có thể lấy từ mạng dữ liệu MUX.

Thật toán điều khiển chạy tự động

Chương trình điều khiển chạy tự động được thiết lập dựa vào lý thuyết điều khiển mờ ” Fuzzy Control”, người ta có thể thiết kế thành công một hệ thống điều khiển tự động cho những đối tượng có quá nhiều thông số đầu vào tác động mà theo lý thuyết điều khiển tự động cổ điển trước đây khó lòng giải quyết nổi. Tín hiệu đầu ra rất ổn định dù cho tín hiệu đầu vào có thể biến đổi đa dạng.

Sự vận hành của chương trình điều khiển:

Thuật toán điều khiển ga tự động (PI Speed error control)
Thuật toán điều khiển ga tự động (PI Speed error control)

Bộ vi xử lý được lập trình để đo đạt tốc độ xe và ghi lại mức độ chạy theo trớn của xe và ở và xu hướng của nó là tăng hay giảm. Phương pháp PI tiêu chuẩn tạo ra tin hiệu đầu ra P tỉ lệ với với sự khác biệt giữa tốc độ xe đã được cài đặt và tốc độ thực của xe (độ sai lệch) bởi một trị số tỉ lệ Gain Block KP. Một tín hiệu KI được tạo ra và biến động lên xuống theo một tỉ lệ phụ thuộc vào độ sai lệch của tín hiệu. Các giá trị thu nhận KI và KP được chọn để tạo ra phản ứng nhanh, nhưng với một mức độ không ổn định nhỏ. Hệ thống PI cộng vào mức độ sai lệch, vì vậy, nếu tốc độ dưới mức tốc độ cài đặt như trong trường hợp xe lên dốc trong thời gian dài, tín hiệu sai lệch sẽ bắt đầu gia tăng mạnh để bù trừ. Trong điều kiện chạy xe trên đường bằng phẳng, trị số block KI có xu hướng tiến về 0 vì ít có sự sai lệch theo thời gian. Trọng lượng xe, tính năng động cơ, sức cản lăn, các yếu tố này sẽ xác định bằng số PI. Tóm lại, phương pháp PI cho phép hệ thống phản ứng nhanh trong trường hợp leo dốc đột ngột hay chạy xuống dốc.

Kiểm soát tín hiệu đầu ra:

Khi tín hiệu sai được xử lý, một tín hiệu đưa đến bộ chấp hành được tạo ra để mở lớn bướm ga, giữ ở vị trí cố định hay giảm bớt bướm ga. Bộ trợ lực được cập nhật với đặc tính cơ khí của bộ trợ lực, có thể đến vài phần ngàn của giây. Tín hiệu sai lệch có thể được xử lý nhanh hơn, vì vậy, tạo ra thời gian cho vài giá trị trung bình của cảm biến tốc độ xe.

Điều khiển bướm ga có thể là loại trợ lực chân không truyền thống hay môtơ bước. Ở loại trợ lực chân không, chân không tác động vào bộ chấp hành được xả ra theo qui trình xử lý sự cố bất cứ khi nào hệ thống phanh tác động với mục đích bổ sung cho quá trình đồng cuộn solenoid điều khiển bộ chấp hành. Bộ trợ lực kiểu môtơ điện đòi hỏi sự truyền động điện tử phức tạp hơn và một vài cơ cấu xử lý sự cố cơ khí được kết nối vào hệ thống phanh.

Trên đây mình đã giới thiệu đến các bạn hoạt động của CCS, mình hy vọng bài viết sẽ mang đến một phần nào đó giá trị cho các bạn. Nếu thấy hữu ít hãy chia sẽ bài viết để ủng hộ một phần công sức của admin nhé. Xin cảm ơn các bạn!

Theo dõi mình: Facebook

Xem thêm: Khái quát về hệ thống Cruise Control